22 december  2024

Taal is een belangrijk communicatiemiddel. Soms schiet taal tekort. Toch biedt taal ook kansen om mensen anders te laten denken. 

Dat leerde ik afgelopen week tijdens het eindejaarscollege van Logeion, de beroepsvereniging voor communicatieprofessionals.

Noelle Aarts is Professor Socio-Ecological Interaction, verbonden aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Titel van haar verhaal: Communicatie bij complexe maatschappelijke opgaven. Met als achtergrondbeeld twee vlooiende apen. De relatie hiertussen? Complexe maatschappelijke opgaven zijn er genoeg en hoe werkt dat bij dieren die taal als communicatiemiddel niet kunnen inzetten? Ze stelt dat mensen hun vermogen om verbinding te maken met de natuur zijn kwijtgeraakt. Met als gevolg dat we minder omkijken naar elkaar. Betere zorg voor de natuur, betekent automatisch beter zorgen voor elkaar. Zij staaft dat aan de hand van onderzoeken. Het voert te ver om dat hier uit te diepen. Wat me vooral bijbleef, is het gegeven dat we met taal verandering teweeg kunnen brengen.

Ze illustreerde dat aan de hand van een citaat van Paul Bate: If you want to change the way people think, you have to change the way they talk. Taal geeft volgens haar richting aan ons handelen. “Als je steeds hoort dat asielzoekers vooral gelukzoekers zijn, dan wordt dat ook zo.” Vertaald naar de tuinbouwsector. Als je steeds hoort dat de tuinbouw slecht zorgt voor haar arbeidsmigranten, veel te veel ‘gif’ gebruikt en dat de teelt van avocado’s veel te veel water gebruikt, dan wordt dat voor veel mensen ook zo. Het mooie hiervan? Dit biedt kansen voor verandering! Laten we vooral doorgaan met vertellen. Niet te veel argumenteren. Want wat ik nog meer leerde van Noelle Aarts is dat argumenten die we bedenken in de regel vooral werken voor onszelf en OSM – ons soort mensen – maar niet om andersdenkenden te overtuigen. En juist daar ligt de uitdaging.